نظر: آمریکا چشم از ایران برداشته است

انجمن کنترل تسلیحات در اوایل این ماه در مورد برنامه جامع اقدام مشترک، توافق هسته ای ایران که توسط بریتانیا، فرانسه و آلمان امضا شد، گفت: "ما در حال رسیدن به نقطه ای هستیم که تشدید تنش های هسته ای ایران ماهیت برجام را از بین خواهد برد." روسیه، چین، ایالات متحده و همچنین ایران در سال 2015. سه سال بعد، رئیس جمهور دونالد ترامپ، ایالات متحده را از این پیمان خارج کرد و تحریم ها را دوباره علیه ایران اعمال کرد. در حالی که برجام هنوز توسط سایر امضاکنندگان باقی مانده به رسمیت شناخته می‌شود، ایران از آن زمان برنامه غنی‌سازی اورانیوم شتاب‌زده را آغاز کرده است که می‌تواند به آن امکان تولید سلاح سریع‌تر را بدهد. در وین به ایران فرصت می دهد تا پیشرفت بیشتری به سمت توانایی – اگر نه اراده – برای ساخت حداقل یک سلاح هسته ای قابل آزمایش داشته باشد. و در واقع، به سختی دو هفته دیگر زمانی که ششمین ماه مذاکرات به پایان می رسد و مذاکرات می تواند به پایانی واقعی و سمی برسد، یک دور تئوریک وجود دارد. گری سیک، رئیس پروژه خلیج فارس/2000 دانشگاه کلمبیا و کارشناس ایران در شورای امنیت ملی تحت ریاست جمهوری جیمی کارتر، از طریق مصاحبه ایمیلی به من گفت، با غنی سازی بیشتر، می تواند برای ساختن یک بمب کافی باشد. تجربه ای که آنها در این دور به دست آورده اند، اما فراموش نخواهد شد. بنابراین حتی اگر ایران به وضعیت اولیه سال 2015 بازگردد، بهتر است دفعه بعد، اگر دفعه بعدی باشد، سریعتر به آنجا برود." افزودند. با این حال سیک و دیگران معتقدند که ایران هنوز تصمیم نهایی را برای برداشتن آخرین گام به سمت یک دستگاه هسته ای قابل آزمایش نگرفته است. آیت الله العظمی علی خامنه ای که چنین تصمیمی خواهد گرفت، بمب اتم را در اسلام حرام یا حرام دانسته است. علاوه بر این، سیک خاطرنشان می‌کند که ایران حداقل یک یا دو سال با تولید دستگاهی فاصله دارد که می‌توان آن را روی موشک نصب کرد و به سمت کشور همسایه یا فراتر از آن شلیک کرد. در همین حال کاخ سفید در حال بازی سرزنش‌ها است – هر چه بیشتر با صدای بلند و با صدای بلندتر می‌پردازد. پیشرفت شتابان ایران به سمت بمب در خروج ترامپ از این روند. اما در واقع، ایالات متحده در معرض خطر این است که چشم خود را از توپ دور کند و به شدت بر مذاکرات با روسیه بر سر اوکراین تمرکز کند، بدون اینکه ببیند چگونه ممکن است به نوعی به یکدیگر گره بخورند. از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مسکو دیگر مرز زمینی با ایران ندارد، اما آخرین چیزی که روسیه می‌خواهد یک قدرت هسته‌ای دیگر است که نزدیک است. چین را وارد معادله کنید و این به سرعت تبدیل به شطرنج سه بعدی می شود. چین در حالی که نگران درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه است که می‌تواند برخی از منابع انرژی این کشور را مختل کند، با ترس روسیه از ایران مجهز به سلاح هسته‌ای شریک است. چین انگیزه های کمی برای دیدن لغو تحریم ها دارد. با این حال، کاخ سفید اصرار دارد که دولت آمریکا توانسته با روسیه و چین در قالب برجام تعامل داشته باشد و این تنها ایران است که در حال عقب‌نشینی است. با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، و وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد وی، معمار اصلی برجام در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، به شدت بر مذاکرات روسیه و اوکراین تمرکز کرده‌اند و به دنبال توافق اروپا برای تحریم‌ها در صورت حمله پوتین هستند. در واقع، وقتی بلینکن هفته گذشته در NPR مصاحبه شد، بیشتر وقت خود را صرف صحبت در مورد روسیه و اوکراین کرد. در پایان، زمانی که صحبت ها به سمت ایران کشیده شد، بلینکن بیشتر انرژی خود را صرف مقصر دانستن ترامپ کرد. شکی نیست که تأثیر فوری تهاجم روسیه به اوکراین بسیار وحشتناک خواهد بود، اما تحرکات اجتناب ناپذیر ایران به سمت غنی سازی اورانیوم و شواهدی مبنی بر اینکه به نظر می رسد آمریکا حداقل مذاکرات با روسیه را بر سر اوکراین در اولویت قرار داده است را نمی توان از دست داد. مقامات ارشد دولت بایدن به من گفته اند که معتقدند می توانند با روسیه و چین در رابطه با برجام تعامل داشته باشند. شواهد کلیدی این خواهد بود که مذاکرات در زمان بازگشایی پس از وقفه فعلی در کجا خواهد بود. در واقع اکنون، تقریباً هر کسی که در توانمندی های هسته ای ایران سهم دارد، در صورت شکست مذاکرات، شروع به تغییر موقعیت خود کرده است. در نشست چینی ها و وزرای امور خارجه ایران هفته گذشته توافقنامه همکاری 25 ساله را با هدف تقویت روابط اقتصادی و سیاسی اعلام کردند. چین با واردات حدود 590 هزار بشکه در روز در سال گذشته به مشتری اصلی نفت ایران تبدیل شده است که بالاترین میزان از زمان اعمال مجدد تحریم ها توسط ترامپ است. لغو تحریم ها می تواند این انحصار را تهدید کند. در عین حال، روسیه و ایران نیز در حال تقویت روابط هستند و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در بحبوحه برنامه هایی برای یک توافق تجاری و نظامی 20 ساله میزبان همتای خود ابراهیم رئیسی در اواخر این ماه خواهد بود. سایر کشورهای منطقه نیز شروع به پرداختن به شرط بندی کرده اند. اسرائیل و روسیه سهام بزرگی در توانمندی های هسته ای ایران دارند — شاید حتی بزرگتر از اروپای غربی یا ایالات متحده، که خارج از برد موشک های ایرانی است که تاکنون آزمایش شده است. اوایل این ماه، نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل و پوتین " به گفته دفتر نخست وزیر اسرائیل، بر ادامه همکاری نزدیک در این زمینه توافق کردند. دو کشور قبلاً یک توافقنامه "تعارض زدایی" دارند که به هواپیماهای جنگی اسرائیل اجازه می دهد تا به پایگاه ها و کاروان های تسلیحاتی ایران در سوریه حمله کنند — اگر اسرائیل بخواهد حمله هوایی علیه تاسیسات هسته ای ایران انجام دهد، رفع منازعه یک گسترش ضروری است. در جاهای دیگر، عربستان سعودی شروع به دنج کردن تا پکن کرده است. چین در همه چیز از برنامه توسعه موشکی گرفته تا شبکه عظیم نمک زدایی به سعودی ها کمک می کند و در حال حاضر یکی از بزرگترین شرکای تجاری عربستان سعودی است. این رابطه ای است که اگر ایران سلاح خود را بسازد، می تواند منبع مفیدی از فناوری هسته ای باشد. در بازگشت به میز مذاکره برجام، شرایط کلیدی ایران بدون تغییر باقی می ماند. نورنیوز، یک سرویس خبری وابسته به شورای عالی امنیت ملی ایران، هفته گذشته گزارش داد که "تأیید و تضمین" – رمز ادامه تقاضا برای لغو همه تحریم ها – پیش شرط رضایت ایران برای ازسرگیری توافق است. اما سؤالات بیشتری وجود دارد که هر نتیجه موفقیت آمیزی در مذاکرات ایران ممکن است به آنها بستگی داشته باشد. آیا ایران به یک کشور دائمی در آستانه هسته ای بودن رضایت می دهد و آیا این امر نیازهای امنیتی همسایگان و اهداف بالقوه خود را برآورده می کند؟ در حال حاضر، ایالات متحده باید این چشم نازک سوزنی را نخ ببندد. به سختی می توان دید که چگونه فرآیند برجام می تواند از شکست کامل مذاکرات امنیتی شرق و غرب یا به ویژه هرگونه تهاجم نیروهای روسی به اوکراین جان سالم به در ببرد. اما دولت بایدن باید راهی برای تمرکز بر ایران بیابد. در دور بعدی مذاکرات وین، باید شواهد واقعی و ملموسی از پیشرفت وجود داشته باشد.